Cả đời Đại tướng tá Lê Đức Anh sống đơn giản đến mức tằn tiện. Trước lúc hôn mê, ông Sáu Nam gồm hai trọng tâm nguyện nhức đáu về thiết yếu đám tang của mình. Hai tâm nguyện sau cuối đó, cũng ko nằm ko kể sự giản dị ấy.


Có lần trò chuyện với Lê Mạnh Hà – con trai Đại tướng Lê Đức Anh, anh nói: Mỗi ngày tôi đều cảm thấy rất đau buồn và sợ hãi khi phải nghĩ rằng, ngày hôm nay có thể sẽ là ngày cuối cùng tôi được đi trên nhỏ đường này, được bước lên những bậc cầu thang này để đến thăm ông. Mỗi lần ngồi cạnh ông và nắm tay ông vào bệnh viện, tôi đều sợ hãi rằng ngày bây giờ có thể là ngày cuối thuộc được nắm tay ông.

Bạn đang xem: Lê mạnh hà lê đức anh


*

Hơn một năm rưỡi nay, khi sức khỏe của Đại tướng Lê Đức Anh chuyển biến xấu đi với phải nằm tại BV 108, dưới sự chăm sóc đặc biệt của những bác sĩ, cũng là lúc Lê Mạnh Hà – người đàn ông duy nhất của ông nhận quyết định nghỉ hưu với cương vị Phó Chủ nhiệm Văn phòng bao gồm phủ.


*

Ông Lê Mạnh Hà – đàn ông Đại tướng Lê Đức Anh.


Mặc dù gia đình anh ở sài Gòn, nhưng sau khoản thời gian nghỉ hưu, tôi biết Lê Mạnh Hà vẫn ở lại Hà Nội. Sau khi về hưu với trả lại căn công ty công vụ cho chính phủ, Lê Mạnh Hà thuê một căn hộ studio nhỏ với giá khiêm tốn tức thì gần bệnh viện 108, với dành trọn thời gian mỗi ngày, trừ lúc ăn, thời gian ngủ để ở cạnh cha mình.

Dù Đại tướng Lê Đức Anh đã mê mẩn cả năm nay, nhưng đều đặn hàng ngày, con trai ông đều đến bệnh viện, ngồi cạnh ông từ sáng sủa đến tối.

Lê Mạnh Hà nói, kể cả khi phụ vương anh không thể ý thức được sự hiện diện của nam nhi bên cạnh mình, thì anh vẫn muốn dành riêng trọn những ngày còn lại mặt cạnh ông cùng chỉ hy vọng những ngày nay sẽ kéo dãn mãi mãi.

Có lần trong cuộc phỏng vấn phương pháp đây hơn 1 năm, tôi từng hỏi Lê Mạnh Hà: "Là đàn ông của Đại tướng – Chủ tịch nước, đặc quyền của anh là gì?". Lê Mạnh Hà nói: "Ba tôi là Tướng trận. Đặc quyền lớn nhất nhưng gia đình chúng tôi có được là sự hi sinh".

Sự hi sinh nhiều nhất đó là xa cách. Đại tướng Lê Đức Anh là một trong số ít vài vị Tướng của QĐND Việt nam giới đi qua cả 4 cuộc chiến tranh. Ông ở những chiến trường mang đến đến khi đàn ông mình 31 tuổi mới về sống và làm việc ở Thủ đô. Nên suốt mấy cuộc chiến tranh đó, số lần vợ bé ông gồm thể gặp ông mỗi năm chỉ đếm trên đầu ngón tay.


*

Lê Mạnh Hà thú nhận rằng, anh không có nhiều kỉ niệm với cha mình. Vì từ lúc anh còn bé bỏng đến khi anh trưởng thành, ông Sáu nam đều ở chiến trường. Sau này, vày công việc, hai phụ thân con anh lại mỗi người ở một đầu đất nước. Bắt buộc kỉ niệm về cha mình vào trí nhớ của Lê Mạnh Hà, là một lần được cha dẫn đi Bách Hóa Tràng Tiền; lần không giống thì được ông dẫn đi ăn phở; giỏi một lần thời ông ở chiến trường Campuchia, nhân lúc ông đi vắng, cấp dưới của ông đã đưa con cháu của ông từ Hà Nội sang trọng Campuchia, để con cháu của ông gồm một cơ hội được quan sát thấy nơi ăn chốn ở của phụ thân mình ở chiến trường.


*

Lê Mạnh Hà kể, lúc còn là Chủ tịch nước, ông Sáu Nam không có bổng lộc gì không tính đồng lương. Về sau khi về hưu, thi thoảng tất cả người đến thăm, biếu phong bì, ông cất vào một loại cặp nhỏ, rồi thi thoảng con cái về thăm thì chia cả cho những con, những cháu.

Biền biệt xa cách, cần những ngày chăm sóc ông Sáu nam giới trên giường bệnh trở thành những ngày nhiều kỉ niệm nhất với Lê Mạnh Hà: "Mỗi ngày tôi đều cảm thấy rất đau buồn với sợ hãi lúc phải nghĩ rằng, ngày bây giờ có thể sẽ là ngày cuối thuộc tôi được đi trên con đường này, được bước lên những bậc cầu thang này để đến thăm ông. Mỗi lần ngồi cạnh ông với nắm tay ông vào bệnh viện, tôi đều sợ hãi rằng ngày bây giờ có thể là ngày cuối cùng được nắm tay ông. Kể cả ở tuổi này, tôi vẫn không sẵn sàng mang đến việc mất mẹ, rồi mất ba".


*

Đại tướng Lê Đức Anh đã trải qua 3 lần tai biến. Lần đầu tiên vào năm 1997, lúc ông đang là Chủ tịch nước đương quyền. Năm đó, các bác sĩ đều tiên lượng xấu về tình trạng bệnh của ông. Văn chống Chủ tịch nước đã báo với gia đình để gia đình chuẩn bị tinh thần lo hậu sự mang lại ông. Nhưng vài ba ngày sau, ông hồi phục thần kì, trong sự ngạc nhiên của tất cả mọi người. Năm 2018, các bác sĩ một lần nữa lại tiên lượng ông sẽ ko qua khỏi. Nhưng bằng bí quyết nào đó, ông vẫn bền bỉ chống chọi với bệnh tật suốt hơn 20 năm, kể từ lần tai biến đầu tiên. Chủ yếu GS.TS - bác sĩ Nguyễn lấn Việt cũng phải gớm ngạc nhận xét rằng, Đại tướng Lê Đức Anh là một vào những người bao gồm sức sống bền bỉ nhất nhưng mà ông từng gặp.

Nên Lê Mạnh Hà luôn tin vào sức sống của thân phụ mình, tin vào sự kiên cường, bền bỉ của một vị tướng trận đã gớm qua 40 năm trận mạc. Anh từ chối mọi sự chuẩn bị cho sự ra đi của phụ thân mình, bất chấp lời khuyên răn của rất nhiều người, vì tin rằng ông sẽ tiếp tục can trường sống, cho dù chỉ là nằm đó yên ổn lặng bên trên giường bệnh.


Ngày 22.4 – cuối cùng thì ngày đáng sợ đó đã đã đến. Khi tôi nhắn tin phân tách buồn với Lê Mạnh Hà, anh nhắn lại ngắn gọn rằng, anh tự hào là bé của vị Tướng đã trải qua 4 cuộc chiến tranh đầy vinh quang.

Trước khi mất và còn tồn tại thể trò chuyện với con cái mình, ông Sáu nam chỉ ước ao hai điều: Ông mong đám tang của bản thân sẽ là đám tang giản dị, ko ồn ào, không khiến phiền hà, ảnh hưởng đến hoạt động thường nhật của người dân. Hy vọng muốn thứ nhị của ông là được mai táng cùng với vợ bản thân – người đã chờ ông gần 40 năm qua 4 cuộc chiến tranh, với ở cạnh ông 30 năm tuổi già lúc đất nước hòa bình.


Khi Đại tướng Lê Đức Anh qua đời, trên mạng thôn hội, người ta đồn đại về những ngôi biệt thự mà lại ông sở hữu, đồn đại về những doanh nghiệp xyz làm sao đó cơ mà họ đến rằng là sảnh sau của gia đình ông.

Lê Mạnh Hà kể, Đại tướng Lê Đức Anh tất cả một nơi ở ở đường Pasteur nhưng người ta bảo ông ở từ khi mới giải phóng. Nhưng gần như trọn cuộc đời mình, trừ những thời điểm ở chiến trường, thì nơi ở chính của ông là nơi ở công vụ nhưng mà quân đội tuyệt gọi là Trạm 66. Căn nhà 2 tầng cũ kĩ, giản dị, nằm ngay lập tức trong doanh trại Bộ Quốc phòng ở số 5 Hoàng Diệu với sẽ được trả lại đến quân đội sau lễ Quốc tang.

Ở đó, mặc dù khi là đương kim Bộ trưởng Bộ Quốc phòng giỏi Chủ tịch nước, hay trong tương lai khi đã về hưu, vợ chồng ông Sáu phái nam vẫn duy trì thói quen thuộc giản dị như người bình thường – thậm chí nếu ko muốn nói là tằn tiện hơn rất nhiều. Thời ông Lê Đức Anh còn là Chủ tịch nước, vợ ông chỉ có dăm bố bộ áo nhiều năm để mặc mỗi lúc theo ông đi công cán, hoặc lúc cần tham dự những buổi tiếp tân quan lại trọng.


Trong căn bên của Đại tướng Lê Đức Anh ở trạm 66 gồm cái bếp điện cũ kĩ cùng những cái xoong nhôm mòn vẹt đã được ông bà dùng suốt 30 năm nay cơ mà bà Võ Thị Lê (phu nhân Đại tướng Lê Đức Anh) dịp còn sống nhất định không cho con cái cài mới bởi chưa hỏng; bộ bàn ghế cơ mà ông ngồi để tiếp khách hàng cả vào nước, cả quốc tế, chiếc giường ông nằm… cũng đều là những thứ đã được sử dụng từ những ngày ông mới về ở tại Trạm 66 cách đây hơn 30 năm.


Với con cháu trong gia đình, ông Sáu nam giới nghiêm khắc đến mức đôi khi tất cả thể là khắt khe.

Ông Nguyễn Hồng Thái – người cận vệ theo ông Sáu nam từ khi còn ở chiến khu mang đến đến khi ông trở thành Chủ tịch nước – năm ni đã 79 tuổi kể rằng: "Khi về hưu, gồm một ngày ông biết hóa ra bấy bấy lâu văn chống Chủ tịch nước vẫn giao dịch hóa đơn tiền điện mang đến căn công ty trên đường Pasteur của ông ở sài Gòn, ông bắt tôi đem trả tiền điện lại cho văn phòng. Ông cứ càm ràm vì chưng "mình ở, bản thân xài điện, cơ mà để văn phòng đóng là sao"? Rồi từ đó ông bắt tôi cần sử dụng tiền lương mỗi mon của ông để đóng tiền điện, bắt tôi dặn dò con cháu ông tiết kiệm điện. Ông nói, đơn vị nước đang kêu gọi tiết kiệm điện cơ mà mình hoang phí tổn thì khó coi lắm.


Một lãnh đạo tầm như ông Sáu Nam, thì có lẽ ai cũng nghĩ gồm thể đưa nhỏ mình vào vị trí này, vị trí kia, nhưng ông Sáu nam giới không làm cho thế. Nhỏ ông tự đi thi, tự học, ra trường tự xin việc, chứ ông không gia nhập vào việc đó.

Con gái út ít của ông Sáu Nam không đi bộ đội, nhưng nhiều năm trước, quân khu vực 7 thấy gia đình cực nhọc khăn, đã quyết định cấp mang đến một mảnh đất. Nhưng khi chú ý thấy quyết định đó, ông giận. Ông nói: Nó không đi bộ đội, cấp đất mang lại nó có tác dụng gì? Đất này là để cấp mang đến người ta đi bộ đội lúc người ta không tồn tại nhà cửa. Cuối cùng, chủ yếu tôi là người được ông giao nhiệm vụ đem trả lại mẫu quyết định đó cho quân quần thể 7, để Quân khu vực 7 dành riêng suất công ty đó cho bạn bè bộ đội khác".

Người ta vẫn đồn đại về quyền lực của Đại tướng Lê Đức Anh thời điểm còn sống, rằng ảnh hưởng của ông tất cả thể nâng đỡ xuất xắc ngăn cản sự nghiệp thiết yếu trị của nhiều người. Tôi không tồn tại đủ tin tức để xác thực những tin đồn đó. Nhưng tôi biết chắc chắn một điều, Đại tướng Lê Đức Anh ko nâng đỡ con cháu mình.

Đại tướng Lê Đức Anh gồm 3 người con gái. Một người là hiệu trưởng một trường cao đẳng mẫu giáo, đã từng được giới thiệu làm Thứ trưởng Bộ Giáo dục nhưng từ chối, giờ đã nghỉ hưu và đang mở một đơn vị trẻ tư nhân.

Hai người phụ nữ khác của ông, một người có tác dụng cán bộ trong ngành sản phẩm không, một người làm nhân viên cấp dưới hải quan. Lê Mạnh Hà – cho dù là con trai duy nhất nhưng đến tận năm 27 tuổi lúc ông Sáu phái nam đã là Bộ trưởng Bộ Quốc chống mới được kết nạp Đảng.

Dù là con trai Chủ tịch nước, cho dù đi học ở Mỹ, Lê Mạnh Hà từng chỉ là một ông giám đốc sở bình thường ở Tp. Hồ Chí Minh rất nhiều năm, trước khi trở thành Phó Chủ tịch Tp, rồi trở thành Phó Chủ nhiệm Văn phòng chính phủ. Cơ mà nhiều người – trong đó có tôi biết rằng, ở những vị trí đó, vị tính phương pháp quá thẳng thắn, bộc trực của mình, Lê Mạnh Hà ko được lòng nhiều người. Nó là rào cản ko nhỏ, ngăn cản con đường công danh, sự nghiệp của Lê Mạnh Hà. Nhưng Đại tướng Lê Đức Anh chưa một lần nào tìm bí quyết tác động, để giúp nhỏ mình, dù cho có thể việc đó không khó với ông.


Trong đời làm cho báo của mình, tôi từng có hai cuộc phỏng vấn Đại tướng Lê Đức Anh. Lần gần nhất là vào năm năm ngoái cho báo an toàn Thế giới. Năm đó, ông còn khỏe mạnh, mặc dù hai lần tai biến đã để lại di chứng khiến ông vạc âm rất khó nghe. Những cuộc phỏng vấn giữa tôi với ông luôn có một người thư ký kết dịch góp tôi những gì ông nói. Nhưng tôi nhớ mãi một ấn tượng rằng, dù khi ấy tôi chỉ là một cô phóng viên báo chí trẻ ngoài đôi mươi tuổi, ông đã cư xử với tôi rất cởi mở. Ông ôm tôi thân thiện khi gặp gỡ, thoải mái trả lời tất cả những câu hỏi của tôi, kể cả những câu hỏi không tồn tại trong công văn tôi gửi dịp ban đầu. Lúc tôi ra về, ông còn tặng tôi một nhị quả táo khuyết làm quà.


Ngày hôm nay, lúc Đại tướng Lê Đức Anh đã mất, điều khiến dư luận tranh cãi xung đột nhất về cuộc đời với sự nghiệp của ông đó là năm 1988, ở Gạc Ma, liệu có hay là không chuyện Đại tướng Lê Đức Anh – lúc ấy là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, đã ra lệnh cấm nổ súng, dẫn đến sự mất mát của 64 chiến sĩ ở Gạc Ma.

Lẽ ra, năm 2015, khi tôi bao gồm cơ hội phỏng vấn ông, tôi cần phải hỏi về câu chuyện đó. Nhưng tôi đã tự nhủ, tôi sẽ để dành riêng câu hỏi đó đến cuộc phỏng vấn sau. Và tôi không thể cơ hội đó nữa lúc sức khỏe của ông chuyển biến xấu đi rất nhanh sau này. Đó là không nên lầm nghề nghiệp mà sau này tôi ko bao giờ có thể chấp nhận được mình mắc phải.

Theo lời người cận về lâu năm của Đại tướng Lê Đức Anh, thì vào loại đêm nhận được tin 64 người quân nhân đã mất mát ở Gạc Ma năm 1988, Đại tướng Lê Đức Anh ko ngủ. Ông đi lại trong phòng cả đêm, gương mặt buồn bã. Rất nhanh sau sự kiện đó, ông thân chinh ra Trường Sa 2 lần, trở thành Bộ trưởng Quốc chống đầu tiên ra thăm Trường Sa.

Ra đến nơi, ông từ chối ngủ ở đảo Trường Sa lớn nhưng bộ đội đã chuẩn bị sẵn chỗ mang lại ông. Ông sang Trường Sa nhỏ, nằm ngủ bên trên chiếc giường tầng cùng những binh quân nhân khác, để phân chia sẻ nỗi khổ của nô lệ ở hải đảo. Cũng ở đó, vào ngày 7.5.1988, ông đã đọc lời thề trước hương hồn những liệt sĩ, là bằng mọi giá bảo vệ chủ quyền biển đảo của đất nước.

Sau này, tôi từng hỏi Lê Mạnh Hà về trận Gạc Ma. Lê Mạnh Hà trả lời: "Khi hải chiến Trường Sa diễn ra, tía tôi là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Tướng cạnh bên Văn Cương là Đô đốc Hải quân. Trước đó, đề chống xung đột quân sự nhỏ trên quần thể vực Trường Sa gồm thể bùng nổ thành một cuộc chiến tranh lớn bên trên biển, Đô đốc gần kề Văn Cương ra lệnh: Hết sức kiềm chế, tự vệ là chính, không nổ súng trước, nhưng kiên quyết apple bạo với phương châm "có người bao gồm đảo, còn người, còn đảo".


Mệnh lệnh không nổ súng trước đã được ban hành để né những xung đột khiến bất lợi vĩnh viễn trong bối cảnh đất nước tất cả quá nhiều khó khăn khăn. Nhưng không nổ súng trước không tồn tại nghĩa là ko nổ súng. Vì chưng giao súng đến người lính là để bắn vào trường hợp cần thiết. Nếu cấm bắn thì ko giao súng. Đó là nguyên tắc mọi người quân nhân đều hiểu.

Không một Đô đốc Hải quân nào ra lệnh mang lại bộ đội của mình không được nổ súng trong mọi trường hợp. Ko một Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nào ra lệnh mang đến quân đội của bản thân như thế.

Xem thêm: Hãy Mang Thai Con Của Anh Đi, Làm Em Mang Thai Con Của Anh!

Nhưng nhiều năm nay, cha tôi vẫn biết rằng tất cả nhiều lời buôn chuyện về trận hải chiến Trường Sa. Tất cả những người ám chỉ ông đã ra lệnh cấm nổ súng vào mọi trường hợp, dẫn đến sự hi sinh của 64 người lính. Lúc những lời đồn đại đó đến tai bố tôi, ông chỉ nói một câu ngắn gọn : "Chúng nó nói láo lếu cả đấy". Nhưng cha tôi ko bận chổ chính giữa và quán triệt rằng bản thân cần phải giải thích mang đến những tin đồn vô căn cứ đó".